اولین بار چه کسی در ایران شلوار جین به پا کرد؟ شلوار جین چه زمانی و چگونه وارد ایران شد؟ ....


 

اولین بار چه کسی در ایران شلوار جین به پا کرد؟ شلوار جین چه زمانی و چگونه وارد ایران شد؟

اینها سوالاتی هستند که پاسخ دقیقی برای آنها وجود ندارد و حتی کارشناسان تاریخ لباس و پارچه در کشور تحقیق و بررسی جامعی روی آنها انجام نداده*اند اما آنچه به صورت حدودی مشخص شده این است که شلوار جین از دهه 30 شمسی و همزمان با همه گیر شدن در آمریکا و البته بعد از کودتای 28 مرداد و گسترش روابط بین ایران و آمریکا توسط مستشاران آمریکایی و کسانی که به آمریکا یا به قول آن*روزی*ها ینگه*دنیا سفر کردند وارد ایران شد. شلوار*های جینی که بیشتر با مارک «لی» وارد ایران می*شدند و به همین دلیل شوار جین در ایران به اسم لی شناخته می*شد. پوشیدن شلوار جین در کشور در دهه 40 و 50 شمسی بیشتر همه*گیر*تر شده و در سال*هایی (بین 1350 تا 1355) به مد اصلی پوشاک در کشور تبدیل شده بود.

در بیشتر آلبوم عکس*های قدیمی و مجالات آن روز*ها زنان و مردانی را می*بینید که شلوار*های جین با پاچه*های گشاد 25 تا 30 سانتیمتری که از اروپا و آمریکا به تهران وارد می*شدند، به تن داشتند. شلوار*هایی که برای خرید آنها بین 50 تا 150 تومان پول پرداخت می*کردند اما در این بین هرچند تاکنون تحقیق جامعی روی پوشاک مدرن و ورود شلوار جین به کشور صورت نگرفته، ولی در آن سوی آب*ها کتاب*های متعددی نوشته شده و تحقیقات مختلفی روی تاریخچه شلوار*های جین انجام شده است.

شلوار و لباس جین هر ساله تنها در آمریکا تجارتی حدود 20 میلیارد دلار است و از این جهت دارای اهمیت بسیاری است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مد و پوشاک به سختی می*توان لباسی را مانند شلوار جین یافت که تا این حد همه*گیر شده باشد و به پای ثابت کمد لباس همه از کارگران و کارمندان گرفته تا مقامات و رئیس*جمهور*ها تبدیل شده باشد. دنی میلر، نویسنده کتاب «جین آبی»، می*گوید در تمام کشور*هایی که او به آنها مسافرت کرده است از فیلپین گرفته تا برزیل از بین صد نفر اولی که او از کنار آنها گذشته است تقریباً نیمی شلوار جین به تن داشته*آند. به گفته او در همه جای جهان به غیر از روستا*های چین و برخی مناطق جنوب آسیا شلوار جین جزو پوشاک عادی است. پوشاک جین به شلوار*هایی گفته می*شود که از کتان راه راه و زبر تهیه می*شوند. واژه «جین» بیشتر برای شلوار*هایی با عنوان «جین آبی» به کار برده می*شود که از سوی یک خیاط و یک تاجر به نام*های دیویس و لوی اشتراوس در سال 1873 به بازار معرفی شدند. ولی داستان جین را پیش از آن باید در شهر جنوای ایتالیا دنبال کرد؛ شهری در نزدیکی تورین که به خاطر پارچه کتان مخملی راه راهش که آن را جین می*نامند مشهور است. این پارچه*های جین در قرن*های گذشته توسط دریانوردان این شهر به سراسر اروپا صادر می*شد تا اینکه در اواخر قرن 18 جاکوب دیویس خیاطی که همیشه از شرکت «لوی اشتراوس و شرکاء» پارچه می*خرید، در نامه*ای به اشتراوس که تاجر پارچه و مقیم سانفرانسیسکو بود خواست تا در تولید و فروش لباس*هایی که با پرچ محکم شده*اند با او همکاری کند. ایده دیویس این بود که نقاط تحت فشار شلوار مانند گوشه*های جیب ها را با پرچ*های مسی محکم کنند. پس از اینکه اشتراوس ایده دیویس را پذیرفت، دو مرد این اختراع را به نام خود و در 20 می 1873 به ثبت رساندند. البته این دو نفر با توجه با استقامت پارچه کتاه راه راه جین که مناسب رأی شلوار*های کار بود، تصمیم گرفتند شلوار*های پرچ*دار خود را با استفاد از این نوع پارچه تولید کنند و اینگونه بود که اولین شلوار*های جین وارد بازار شد.

اشتراوس و دیویس بعد از آن شکرت لیوایز را تأسیس کردند و حق انحصاری تولید جین را به مدت حدود 35 سال در دست داشتند اما با پایان این دوره برند*های معروف دیگری هم وارد بازار شدند که مشهور*ترین آنها شرکت لی است که بسیاری در ایران شلوار جین را با این نام می*شناسند. شلوار*های جین در ابتدا به صورت لباس کار کارگران معادن، مزارع و کاشفان طلا در اواخر قرن 18 و اوایل قرن 19 در غرب آمریکا رواج یافت ولی رفته رفته همه*گیر شد و به شرق آمریکا و کمد لباس آمریکایی*ها در شهر*های بزرگ مانند نیویورک هم راه یافت. البته در این دوره همچنان شلوار جین، بشتر شلواری کارگری محسوب می*شد و در جریان جنگ*های جهانی این کارگران و مهاجران سیاه پوست بودند که در هنگام کار جین می*پوشیدند. در این دوره تنوع و مدل انواع شلوار جین هم بسیار کم بود، شلوار*های جین برعکس امروز بسیار گشاد دوخته می*شدند و زیپ شلوار*های جین مردان در جلوی شلوار و زیپ شوار*های جین زنان در قسمت راست شلوار دوخته می*شد. اما آنچه به نظر بسیاری از متخصصان مد و پارچه شلوار جین را به یک نماد و همه*گیر تبدیل کرد؛ استفاده از این نوع لباس از سوی بازیگران در برخی از فیلم*ها در دهه 50 و 60 میلیاردی بود؛ مانند جیمز دین در فیلم شورش بی*دلیل یا مارلون براندو در فیلم وحشی. «لین داونی» محقق تاریخ لباس و پوشاک معتقد است: «طراحان لباس هالیوود تمام پسران بد فیلم*ها را درون شلوار*های جین در دهه 60 جا می*دادند و اگر شما هم در سال 1953، 15 ساله بودید حتماً دوست داشتید که مارلون براندو شوید»

شهرت فیلم «شورش بی*دلیل » و محبوبیت شخصیت جیمز دین در این فیلم که شلوار جین به تن داشت در سال 1955 باعث شد تا جین به نماد روحیه ماجراجویانه و یاغی*گری در بین نوجوانان و جوانان تبدیل و به سرعت همه*گیر شود تا جایی که در برخی موارد صاحبان برخی رستوران*ها، کافه*ها و سالن*ها تئاتر ورود جوانان و نوجوانان جین*پوش را ممنوع کرده بودند. البته در سال*ها و دهه*های بعد و با فراموش شدن ماجرای فیلم شورش بی*دلیل شلوار جین تبدیل به پوششی عادی و رایج در آمریکا و بسیاری از نقاط جهان شد.